Misschien heb je er al van gehoord: circulair geld. Hoe we betalen en met geld omgaan is enorm veranderd in de afgelopen decennia, maar geld was wel altijd gewoon geld. Sinds kort is er circulair geld en Werfzeep is één van de eerste bedrijven in Utrecht die meedoet met de zogenaamde Utrechtse Euro. Hier lees je er meer over.
Gewoon geld is niet neutraal
Geld is geld, zou je denken, maar dit zou zomaar eens flink kunnen veranderen. In ieder geval zijn er tal van ontwikkelingen die erop wijzen dat dat hoe dan ook gaat gebeuren, de vraag is dan: ten goede of ten kwade?
In dit interview met Triodos Bank zegt Joris Luyendijk: ‘Gewoon’ geld is niet neutraal. Geld heeft vele spelregels en stuurt de maatschappij een kant op die niet sociaal en duurzaam is.’
Circulair geld
Maar er is sinds kort dus ook ander geld: circulair geld. Als je er nog nooit van gehoord hebt klinkt het wellicht vreemd en onbetrouwbaar, maar het is echt geweldig.
Want steeds meer mensen worden zich ervan bewust dat geld een middel moet zijn, niet een doel. Het in circulatie brengen en houden van regionaal geld is een krachtig middel om economische, sociale en ecologische duurzaamheid te vergroten.
In Nederland is dit circulaire geld vrij nieuw, maar het bestaat op Sardinië al elf jaar als de Sardex en in Bristol sinds vijf jaar als de Bristol Pound, beide projecten zijn heel succesvol. Daarover straks meer.
En in Nederland zijn inmiddels meerdere circulair geld-initiatieven gerealiseerd; in Alkmaar, Zwolle, Groningen, Breda, Wageningen en nu ook in Utrecht.
Zoals de Zwolse PeperMunt het zo mooi uitlegt:
Gewoon geld blijft niet in de regio
Een voorbeeld dat circulair geld goed uitlegt en me ook meteen bijbleef was deze: iemand woont en werkt in Utrecht en gaat voor zijn boodschappen naar de supermarkt bij hem in de buurt. Stel, hij koopt een blikje frisdrank, dan verdwijnt zijn zojuist verdiende loon vrijwel direct de regio uit. Een deel gaat naar het supermarktconcern en een deel naar de buitenlandse producent van het blikje frisdrank. Beide concerns zetten enorme hoeveelheden geld vast, waardoor het niet kan circuleren.
Wanneer dezelfde persoon in circulair geld betaalt, bijvoorbeeld bij een lokale winkel, dan lekt het niet meteen weg. Laten we het voorbeeld bij onszelf en de nu al bestaande situatie houden: iemand gaat naar biowinkel Rio de Bio en koopt daar een stuk Werfzeep met circulair geld, in Utrecht is dat de Utrechtse Euro. Rio de Bio betaalt ons hiermee, en wij betalen onze lokale duurzame drukker hier weer mee. Zij gaan wellicht uit eten bij Gijs, of kopen relatiegeschenken bij chocolaterie BonMarie. Zo hebben ineens best veel bedrijven er iets aan.
Je kunt met circulair geld ook in andere communities betalen (zoals in Zwolle en Alkmaar) en binnen het landelijke netwerk. Het is dus niet enkel en alleen de stad waar je je bevindt, maar alle mensen en bedrijven die hier aan meedoen.
Er zit een gemene deler achter al deze initiatieven: STRO – Social Trade Organisation.
STRO
STRO brengt al ruim twintig jaar nieuwe geldsystemen in de praktijk en houdt toevallig kantoor in Utrecht. Bij STRO zijn ze al decennia lang bezig met denken over en werken aan het verduurzamen van handel. Met de komst van alle nieuwe mogelijkheden op het gebied van ICT zag Henk van Arkel, de oprichter, mogelijkheden om ook het geld zelf aan te pakken.
Sindsdien werkt STRO aan Cyclos, een softwarepakket dat geld duurzamer, en dienstbaarder aan het algemeen belang moet maken. Alle circulair geld initiatieven, ook op Sardinië en in Bristol, draaien op Cyclos.
Wat is er eigenlijk precies mis met het huidige geld? Geld is voor sommigen een doel op zich en je zou kunnen zeggen dat het in die hoedanigheid zijn doel voorbij schiet. Als geld een algemeen belang moet dienen, wat is dan het voordeel van het oppotten ván en het speculeren mét geld? Dus: hoe kan de mensheid geld vormgeven zó dat het dat algemeen belang meer gaat dienen?
Schulden
En er is natuurlijk de insteek van duurzaamheid in ecologische zin. Je kunt geld verdienen door heel hard te werken, maar je kunt bijvoorbeeld ook grondstoffen winnen. Beide methodes zijn manieren om waarde toe te voegen aan ons economische systeem.
Tegelijkertijd hebben veel mensen en bedrijven schulden en die schulden moet men over het algemeen met rente aflossen. Er moet dus meer waarde worden terugbetaald dan er in eerste instantie is geleend. Die waarde moet ergens vandaan komen.
Dat kan door heel hard te werken (niet per se slecht, al kun je daar ook nog wel wat kanttekeningen bij plaatsen), maar het wordt steeds meer een mainstream inzicht dat de uitputting van de aarde, het verdwijnen van biodiversiteit en de klimaatcrisis weleens te maken zou kunnen hebben met dit principe.
Geld binnen communities
STRO stelt voor om beide problemen (weglekkend geld door speculatie en de duurzaamheidscrisis) aan te pakken met circulair geld. Eigenlijk zijn er twee kernpunten:
- Geld wordt binnen communities tijdelijk ‘vastgelegd’ en kan tijdelijk alleen binnen de communities circuleren;
- Kredieten worden rentevrij waarbij er niet één partij is die geld verdient aan andermans behoefte aan liquiditeit, maar de gemeenschap het risico samen draagt. Immers, de liquiditeit van de één is ook in het belang van de ander – als wij zeep willen verkopen zullen er toch mensen moeten zijn die ervoor willen betalen.
Utrechtse Euro
Eén van die communities is de Utrechtse Euro, en zodra we hiermee in aanraking kwamen, wilden we meedoen. De Utrechtse Euro is net als de Zwolse Pepermunt, de Wageningse Eurijn, de Groningse Gulden, etc. verenigd in Circuit Nederland.
Landelijk doen o.a. Triodos Bank, Gulpener, Odin en Peeze al mee.
Sardex en Bristol Pound
Zoals hierboven vermeld: op Sardinië (de Sardex) en in Bristol (de Bristol Pound) wordt succesvol gehandeld met circulair geld. Volgens STRO zijn er op Sardinië 67% minder faillisementen en zijn er al tienduizenden euro’s extra zijn verdiend door de introductie van de Sardex.
Kortom: we kunnen ons vinden in de idealen van STRO er zijn trots op het feit dat we één van de early adopters zijn van de Utrechtse Euro.
Werfzeep en de Utrechtse Euro
We hopen het snel mogelijk te maken voor iedereen om met @nder geld te betalen via de webshop, maar je zult begrijpen dat dat nog wel wat voeten in de aarde heeft. Het kan al wel in Utrecht in ons atelier (op afspraak) en voorin ons bedrijfspand DRUK bij de jongens van Koffie Leute in hun Brauhaus Drukwinkel, waar onze zeep ook te koop is.
Meer weten? Ga naar www.utrechtse-euro.nl, www.socialtrade.nl of lees het boek van Henk van Arkel: “Eigen geld maken: @nder geld”. Het is een doorgeefboek, zodat zoveel mogelijk mensen het boek kunnen lezen.
Update 2018: je kunt inmiddels in onze zeepshop betalen in Utrechtse Euro’s! Want het gaat goed met de Utrechtse Euro, er doen inmiddels meer dan 90 Utrechtse bedrijven mee en steeds meer particulieren. Hier kun je je ook aanmelden!
Geef een reactie