Laura vormt scheerkom - Werfzeep

Onze aardewerken zeephouders en kommen

Als je naar onze zeephouders en scheerkommen kijkt, zie je meteen dat dit niet zomaar aardewerk is. Ze zijn robuust, handgemaakt en er lopen mysterieuze kringelpatronen overheen. Waar komt dit aardewerk vandaan, en wat maakt het zo bijzonder en passend bij Werfzeep? Voor de antwoorden nemen we je mee naar een middeleeuws gilde-atelier in Vilnius, Litouwen!

Werfzeep scheerkom duurzaam handgemaakt aardewerk keramiek navulbaar

Het verhaal van ons aardewerk begint in het atelier van het pottenbakkersgilde in Vilnius. De leden van het gilde werken hier met geheime, eeuwenoude technieken die ze hebben herontdekt en gemoderniseerd. Volgens deze technieken maken ze – onder veel meer – zeephouders en scheerkommen voor ons op maat. In deze blog vertellen Evelien en Laura Sodeikaitė, onze contactpersoon bij het gilde, over het bijzondere maakproces achter het Werfzeep-aardewerk.

Laura vormt scheerkom - Werfzeep

Middeleeuws ambacht, vernieuwde vorm

In het atelier in Vilnius werken de gildeleden met technieken die nog uit de middeleeuwen stammen. Al hun aardewerk wordt ook op een eeuwenoude manier gebakken, op relatief lage temperaturen, in zelfgekleide ovens die worden gestookt met hout. Als je binnenloopt in het atelier waan je je terug in de tijd, het lijkt wel een soort sprookje.

Werfzeep keramiek Litouwen atelier handgemaakt aardewerk

Laura Sodeikaitė is lid van het pottenbakkersgilde en heeft haar leven aan dit unieke, eeuwenoude aardewerk gewijd. Ze vertelt hoe het gilde onze zeephouders en scheerkommen, met die opvallende ‘gevuurde’ patronen, maakt. Deze mysterieuze kringeltechniek noemen ze bij het gilde ‘gegist aardewerk’.

Werfzeep zeephouders atelier Vilnius gilde handwerk ambachtelijk

Ongeglazuurd aardewerk wordt in een houtgestookte kleioven gebakken. Daarna wordt het roodgloeiende keramiek in ‘leaven’, een soort gefermenteerd water, gedoopt. Dit water kan bijvoorbeeld van rogge, tarwe, bieten of havermout worden gemaakt.

Werfzeep zeephouders ambachtelijk keramiek aardewerk middeleeuws

De techniek van het gegiste aardewerk dateert terug tot de veertiende eeuw, maar de formules waren door de tijd heen verloren gegaan. Toen gildemeesters Dainius Strazdas en Elena Aleksejeva de techniek herontdekten, hebben ze jarenlang geëxperimenteerd. Zo wisten ze de kennis uit de middeleeuwen weer tot leven te wekken en ontwikkelden ze hun eigen, geheime formules voor het bluswater.

Laura vertelt: “Verschillend bluswater zorgt voor verschillende patronen op het keramiek. De soort water heeft ook invloed op de intensiteit en de variaties van de patronen. Je moet echt vakkennis hebben om hiermee te kunnen werken. We demonstreren ons ambacht ook op verschillende festivals in Litouwen, met ons schattige verplaatsbare oventje dat we zelf hebben gebouwd.”

Robuust vakwerk met Werfzeeptouch

Werfzeep zeephouder scheerkom aardewerk Litouwen gilde marktEvelien maakte tien jaar geleden voor het eerst kennis met het gegiste aardewerk op een gildemarkt in Vilnius, waar zij en Laurens destijds woonden. Evelien vertelt: “Ik kocht op die markt een prachtig kommetje, robuust en met mysterieuze kringels erop. Het leek wel middeleeuws. Dat fascineerde me zo dat ik er meer van wilde weten.”

Evelien werd in het atelier uitgenodigd door Laura, waar ze zo enthousiast raakte dat ze besloot speciale zeephouders te laten maken. Het gilde maakte al geglazuurde zeepschaaltjes, maar Evelien zocht iets dat echt aansloot bij de robuuste, handgemaakte ‘oer’uitstraling van Werfzeep.

Ze vertelt: “Na mijn bezoek ging ik naar huis en zag ik weer dat mysterieuze, gevuurde schaaltje staan dat ik bij Laura had gekocht. Toen dacht ik: ‘zouden ze niet met diezelfde techniek zeephouders kunnen maken?’ Laura vond dat zo’n goed idee dat het gilde toen op eigen initiatief een paar proefmodellen heeft gemaakt.”

Werfzeep zeephouder aardewerk

Aardewerk speciaal voor Werfzeep

De ideale zeephouder moet natuurlijk niet alleen mooi zijn, maar ook aan allerlei praktische eisen voldoen. Al proberend en bijschavend kwamen Evelien en Laura in overleg tot de beste Werfzeephouder. Zo zit in het uiteindelijke model een lichte holling en een gaatje in het midden, zodat water optimaal weg kan lopen. Om dezelfde reden staat de houder ook een beetje van het oppervlak af en is hij wat dikker. De maat is perfect afgestemd op onze zepen: er kan één stuk zeep in de lengte op liggen, of twee stukken in de breedte.

Werfzeep zeephouders ambachtelijk keramiek uit Litouwen handgemaakt milieuvriendelijk
Vers gevormde zeephouders, nog niet gebakken en dus nog zonder kringels.

De scheerkommen werden in het begin met de hand gevormd. Evelien vertelt: “Toen we de eerste kommen lieten maken, hebben we gekozen voor een kom waar mooi 200gram scheerzeep in past, en we hebben goed gekeken naar gebruiksgemak. Ik wilde bijvoorbeeld graag dat de rand van de kom voldoende boven de scheerzeep uitsteekt om je scheerkwast comfortabel in de kom te kunnen ronddraaien. Daarnaast is de diameter afgestemd op onze 100grams stukken scheerzeep, zodat je die er precies in kunt passen als navulling. Daarom zijn de kommen nu meer uniform, en worden ze handgedraaid op een schijf.”

Milieubewuste klei

Werfzeep aardewerk Vilnius handwerk ambacht gildeNiet alleen is het aardewerk puur en staat het dicht bij de vaklieden; het is door de handgemaakte insteek ook heel milieuvriendelijk. De oven is zelfgekleid en wordt gestookt met hout, de klei wordt lokaal ingekocht. Laura vertelt: “We gebruiken vooral lokale, Litouwse klei. Dit is een rode klei, die goed geschikt is voor de lage temperaturen die we gebruiken.”

Tot slot vertelt ze hoe trots ze is op het Werfzeep-aardewerk. “Toen Evelien met haar plannen bij me kwam, was ik heel blij dat ze voor deze traditionele techniek koos,” zegt ze. “Als er bezoekers langskomen terwijl we met de zeephouders bezig zijn, vertellen we ook altijd wat we aan het doen zijn en voor wie. We vinden het leuk om te vertellen dat de zeephouders naar Nederland gaan, naar mensen die met de hand zeep maken op een manier waar wij achter staan.”

Op onze beurt zijn wij ontzettend blij met dit unieke, op maat gemaakte aardewerk.

Wil het eens van dichtbij bekijken? Op de productpagina’s voor de zeephouder en de scheerkom vind je goede foto’s van de prachtige patronen. NB. Vanwege het handgemaakte karakter is niet van tevoren te voorspellen hoe het patroon op jouw aardewerk er precies uit zal zien (maar dat maakt het ook zo uniek!).

Werfzeep aardewerk gemaakt door het pottenbakkersgilde

Reacties

Eén reactie op “Onze aardewerken zeephouders en kommen”

  1. Ted van Velzen

    Ik heb in 2020 de scheerkom gekocht en ben er uitermate tevreden over. Naast dat het een heel praktische accessoire is vind ik hem met name heel mooi om te zien. Helaas is de kom onlangs kapot gevallen op onze badkamervloer. Ik zag op de site dat dit product is uitverkocht. Is er nog enige kans dat dit product weer op voorraad komt zodat ik hem opnieuw kan bestellen?

    Met vriendelijke groet,

    Ted van Velzen

Geef een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *