Vier jaar geleden maakte ik kennis met de goddelijke geur van cistusroos (Cistus ladanifer). Iemand liet me haar zelf in Portugal gedestilleerde cistusolie ruiken. Haar opbrengst was een kostbare 5 ml olie. Dat werd een eenmalig fantastisch stuk zeep. Het is niet eenvoudig om cistusolie in goede kwaliteit in te kopen en tot nu lagen mijn plannen voor een échte cistuszeep dus op de plank. Tot nu!
Cistus als onkruid
Laurens en ik dromen al jaren van een toekomst vol zon, olijfbomen, granaatappels, sinaasappelbomen, en daar mag best wat cistus bij! In Portugal groeit het als onkruid, en hoewel het dus superlekker ruikt is het niet ongevaarlijk. Wanneer hoogzomer alle kruiden en grassen door de hitte zijn gedroogd staat alleen de cistus nog groen en plakkerig overeind. Door de hars op het blad is het brandgevoelig en het vat dan ook heel makkelijk vlam. Als het op je land groeit ben je daarom verplicht om het in toom te houden.
Gaard in Portugal
Die eigen gaard is er nog niet, maar we konden deze zomer al wel een paar weken door het land trekken. Daarbij logeerden we een weekje bij Sanne en Rick, familie van mede-Drukker Dirk. Zij hebben een supermooi stukje land vlakbij Odeceixe, in de heuvels bij de kliffen aan de Atlantische Oceaan.
Op hun land groeit lavendel, helichrysum, tijm en rozemarijn in het wild. Die wilde variëteiten in dit droge klimaat geuren anders dan in Frankrijk, of in Nederland, heel leuk om te vergelijken. En er is dus een weelde aan cistus!
We hebben er een flink project van gemaakt: we hebben in drie rondes geplukt, tweemaal gedestilleerd met de wok-methode en uiteindelijk ook een zeepje gemaakt.
Wok-methode voor het maken van zeep
De wok-methode heb ik geleerd van Henk, onze destillateur van de Brabantse hydrolaten in onze boszeep en scheerzeep (over zijn geweldige werk binnenkort meer). Hij legde me uit hoe je zonder destilleerketel toch een hydrolaat kunt maken, met spullen uit de keuken.
Dat kwam nu mooi van pas! We hadden geen wok bij de hand, maar een pannendeksel werkt ook.
De wok-methode:
- We hebben een pan vol blaadjes verzameld. De eerste ronde risten we het blad van de takjes en hebben we dus alleen blad gebruikt.
- Schuif de blaadjes in een krans naar de rand van de pan zodat er een schaaltje middenin kan staan. Plaats die op een stoomzeef of een nog kleiner omgekeerd schaaltje. Zo, dat het niet de bodem van de pan raakt.
- Schenk water bij het blad, in dit geval een liter.
- Plaats een wok op de pan, of een bol deksel op zijn kop. Leg hier ijs of zo koud mogelijk water in. Zo kan de stoom die tegen de wok of deksel slaat condenseren.
- Breng het water aan de kook. Als het tegen de deksel aanslaat druppelt het vanzelf naar het laagste punt in het midden, en valt dan in het schaaltje.
- Na drie uur heb ik het vuur uitgedraaid. De opbrengst was 300 ml hydrolaat.
Cistuszoet hydrolaat
Het rook heerlijk cistuszoet, bloemig en tegelijk grondig, naar amber. Normaal is het gedestilleerde water in de kom niet zo kleurrijk, maar dit was het eerste cistusexperiment. Het water waar de blaadjes al die uren in hebben getrokken, rook óók heel lekker. We hebben dus tegelijkertijd een extract getrokken en dat hebben we dus ook bewaard.
De volgende dag hebben we het nog eens herhaald, dit keer met alleen twijgen met jonge, plakkerige blaadjes en deze niet gerist maar met twijg en al in stukjes geknipt. Nu bleef het hydrolaat zichtbaar schoner. De geur was ook net even anders, minder zoet en kruidiger.
Blinde geurtest
We hebben een aantal blinde geurtestjes gedaan. Welke is het lekkerst? Hydrolaat of extract? Van dag een of dag twee? De uitslag hielp alleen niet erg…
De voorkeur van:
- Sanne- hydrolaat dag 2
- Evelien- hydrolaat dag 1
- Jurema- hydrolaat dag 2 en extract dag 1
- Laurens- extract dag 2
- Sjoerd (de nieuwsgierige huurder van het huisje)- hydrolaat van dag 1 én dag 2
Hm…
We hebben de zeep met de winnaar gemaakt: het hydrolaat van dag 2.
Vale da Lua: het prachtige huisje van Sanne en Rick. Je kunt het huren! Kijk hier voor meer info.
Dit was slechts het begin van ons cistusproject. Het vervolg: cistus destilleren in de alambiek in ons zeepatelier.
Geef een reactie