Al zolang ik ze ken, hebben Laurens en Evelien de wens gekoesterd om in Portugal te leven. De vraag was altijd hoe ze dat zouden kunnen combineren met Werfzeep. In 2020 hebben ze de stap gewaagd! En tot ieders vreugde blijkt Werfzeep, op een nieuwe manier, nog even dichtbij.
Ik spreek Laurens en Evelien via Teams. Dat is vaste prik tegenwoordig – hun gezichten in de gezellige Portugese keuken, honden slapend op de vloer ernaast, omlijst door een computerscherm. Zelf zit ik op de bank, met buiten motregen en een auto die niet wil starten, terwijl zij vertellen over citroenen plukken vanuit het keukenraam. Even ben ik ook in Portugal.
En terwijl ik luister zie ik een krachtige lijn lopen: van een Nederlands bos in de klei naar een Portugese olijfboerderij in de heuvels, maar steeds met de natuur als leidraad. Dat is ook het kompas waar Werfzeep op vaart. En het leuke is dat daar niets aan is veranderd – zelfs met Laurens en Evelien op een spannend nieuw avontuur in Portugal! Nu ze er een half jaar wonen, is het een goed moment om de balans op te maken. Een gesprek over leven in de natuur.
Lessen van het bos
Ons gesprek kan eigenlijk alleen maar beginnen bij het Wickenburgse bos. Net als Werfzeep zelf, is het plan om naar Portugal te gaan tot bloei gekomen vanuit de zaadjes die daar gezaaid zijn.
“Het idee om in een simpel boshuisje te wonen fascineerde me,” vertelt Evelien. “Ik was nieuwsgierig hoe mensen vroeger leefden, voor alle moderne gemakken.” Het bos bleek al snel een uitstekende leermeester – soms bijna iets te goed. “De eerste winter bijvoorbeeld,” zegt Evelien, “hadden we nog niet zo goed door hoe de houtkachel werkte. En het werd uitgerekend die winter ’s nachts min achttien. We sliepen pal voor de kachel, en omdat we zo bang waren dat hij zou uitgaan, zetten we een wekker om er elke keer een blokje hout bij te kunnen gooien. Veel van wat vanzelfsprekend was bij ons leven in de stad, was dat in het bos niet. Leven te midden van planten die uiteindelijk ook zeepingrediënten werden, heeft mij voorgoed veranderd, en Werfzeep ook natuurlijk. ”
Sommige mensen zouden de omstandigheden in het bos misschien primitief noemen of algauw eieren voor hun geld kiezen. Maar op Laurens en Evelien had het een heel andere werking.
“Er ontstond een bepaald gevoel van vrijheid,” zegt Laurens, “een gevoel dat je je aan kunt passen aan de omstandigheden, in plaats van het op te geven.” Hij geeft een voorbeeld: “Ik liep die eerste winter ‘s avonds laat over het modderige pad terug naar ons huisje, met mijn laptop onder mijn arm, en mijn laars zoog zich vast in de modder. Stond ik daar op één been, in het stikdonker, met één sok in de lucht en mijn armen vol. En toen ik thuiskwam wilde de kachel niet aan en bleek een buizerd een van onze kippen te grazen hebben genomen. Je kunt dan denken ‘ik geef het op’. Maar in plaats daarvan werd het modderige bospad aangepakt, leerden we ons beter aan te passen aan de dreiging van roofvogels, en onze houtkachel aan te houden.”
Een zonnige puzzel
Door de jaren heen groeide deze experimentele, pionierende manier van leven voor Laurens en Evelien verder. Er kwam een wens bij: meer ruimte, meer vrijheid, én meer zon. Dit alles vonden ze in Portugal. “Het is een gul land,” zegt Evelien. “Elke keer als we daar liepen dachten we, ja, hier kunnen we wel wonen.”
Na een aantal jaar van plannen beramen en zoeken naar een geschikte plek, kwam alles afgelopen zomer samen. Ze vonden een ideale nieuwe plek, een oude olijfperserij met wat land eromheen. Op een wel heel mooi moment: Laurens en Evelien gaven elkaar na veertien jaar het jawoord! Dat deden ze natuurlijk in het Wickenburgse bos, daar waar alle dromen waren begonnen.
Evelien: “De vondst van onze Portugese stek kwam na het prikken van de trouwdatum, en resulteerde in een huwelijksreis naar eigen huis (in ons gele busje, met de honden erbij en belachelijk veel planten). De timing was ongelofelijk, de puzzel kon niet beter in elkaar passen.”
Pionieren en planten
De combinatie van een sterke visie en een flexibele, pionierende manier van werken, bewonder ik zelf vanaf het begin al in Werfzeep.
Ons huidige, prachtige atelier in het pand van DRUK begon bijvoorbeeld als een lege ruimte. Van het gegoten betonnen aanrecht tot de droogkast is alles door Laurens en Evelien zelf bedacht en gebouwd. Ik vind het heel mooi om te zien hoe ze die geestkracht nu meenemen naar Portugal.
En dat is niet de enige lijn die direct van het bos naar Portugal loopt. Zo nemen ze ook een diepe liefde voor de natuur mee, die in het bos is ontstaan en in Werfzeep tot bloei is gekomen. Planten die elk seizoen uit zichzelf terugkomen en heilzame eigenschappen bezitten, die wij nu nog steeds elk jaar ontwikkelen tot extracten voor in onze zepen. “Het bos bleek een schatkamer,” zegt Evelien. “Ik leerde steeds meer planten kennen en beter om me heen te kijken naar wat er bloeide. Luisteren naar de natuur.”
Deze blik gaat niet uit van iets ‘halen’ bij de natuur, het is meer geven en nemen. Goed kijken naar wat er groeit en hoe je dat kunt ondersteunen waar nodig, om vervolgens iets terug te krijgen in de vorm van een overvloedige oogst. Nog iets wat ik echt bewonder aan onze manier van werken bij Werfzeep. En iets dat in het nieuwe leven van Laurens en Evelien, op de vervallen olijfperserij, weer op een heel nieuwe manier tot uitdrukking komt.
Kurkeiken en keukenraamcitroenen
De beschrijving van het land waar ze nu wonen, is ronduit jaloersmakend. Een paar hectare heuvelachtige grond, vol met afwisselende begroeiing op terrassen en hellingen: kurkeiken, eucalyptusbomen, een verwilderde citrusboomgaard en natuurlijk olijfbomen. En: citroenen die zo zijn aangeplant dat ze vanaf de woonlaag op de eerste verdieping geplukt kunnen worden, zonder dat je je huis uit hoeft.
“Er is hier een enorme rijkdom aan planten,” zegt Laurens. “Laatst zagen we midden tussen de sinaasappelbomen kardoen opkomen (familie van de artisjok). Er groeien hier kurkeiken, vijgenbomen, loquat, kaki en cactusfruit, en voor ons vertrouwde soorten zoals lavendel, helichrysum, en (wilde) calendula. En we hebben meteen ook moerbeien, granaatappel, kumquat, grapefruit en amandelboompjes gepoot.”
Maar er is ook een andere kant, die Laurens mooi omschrijft. “Dit alles vormt natuurlijk een heel idyllisch plaatje,” zegt hij. “Maar als je de camera de andere kant op richt, zie je ook waar wilde zwijnen de terrassen hebben vernield, waar de grond is verarmd en bomen zijn verbrand door de brand van 2017.” Ze hebben een droomplek gevonden, maar het is wel een klushuis, met in zekere zin ook ‘klusgrond’.
“Het is niet zo dat de natuur ons nodig heeft om dat weer te herstellen,” zegt Evelien. “Als je ons maar niet neerzet als redders; de natuur kan dat in principe prima zelf. Het is meer zo dat het voor ons als een eer voelt om dat proces een handje te helpen. Het gaat ons niet om zoveel mogelijk ‘winst’ uit dit land te halen. Wel om er zoveel mogelijk mee in harmonie te leven, met de natuurlijke cyclus mee. De grond te verbeteren, te zorgen dat er meer water beschikbaar komt, de planten te ondersteunen bij hun groei. Dat voelt echt als iets groots.”
Leven met het land
Als voorbeeld beschrijft ze hoe ze met aandacht de oude citrusbomen weer in vorm aan het snoeien is. Laurens geniet ondertussen van de aanschaf van een nieuwe kettingzaag (een elektrische!) die goed van pas komt om de omgevallen bomen op te ruimen.
Ook zijn ze aan een cursus permacultuur begonnen. Na jaren van erover lezen, kijken en praten, is dit het perfecte moment en de perfecte plek om een serieuze cursus te volgen (de online PDC van Geoff Lawton). “Het is mijn persoonlijke doel om een spontane beek te laten ontstaan!’’ zegt Laurens. “Stel je toch eens voor dat na een paar jaar landonderhoud het land zo rijk wordt dat het spontaan water begint te lekken…”
Ze ruimen rommel op, zagen het oude hout weg, herstellen de variëteit in de begroeiing, en maken van het oude huis boven de perserij weer een levende plek. Een project dat niet gaat over leven ván het land, maar mét het land.
Ook die gedachte zie ik in Werfzeep terug. We willen een product maken dat recht doet aan de natuur, aan de boeren die de ingrediënten verbouwen, en natuurlijk aan de gebruikers. Het is heel leuk dat die filosofie nu weer een nieuwe ‘kleur’ en een nieuwe impuls krijgt. Want ook al wonen Laurens en Evelien in Portugal, dankzij onze online ontmoetingen voelen ze nog even dichtbij.
Twee landen, één team
Veel bedrijven werken tegenwoordig online, met bijvoorbeeld Teams. Ook bij Werfzeep hebben we deze nieuwe manier van werken omarmd. Laurens en Evelien staan dagelijks in contact met de werkvloer, vooral met Marie (chef alles) en Charlotte (chef zeep). Samen plannen ze mooie nieuwe projecten, zoals Wonderschoon!. Als team bespreken we onderling zaken door elkaar te ’taggen’ bij onderwerpen waar we de input van de ander nodig hebben. Gek genoeg zorgt dit voor nieuwe helderheid en overzicht: door duidelijk af te kaderen wat er wordt besproken en met wie, werken we naadloos samen als één team.
Zelfs Sinterklaas vierden we – weliswaar twee maanden later – gezellig samen, via een videocall en anoniem naar elkaar opgestuurde cadeautjes. Van de eucalyptus- en sinaasappelbloesemthee van Laurens geniet ik nu in een regenachtig Nederland nog elke dag.
Zo blijft Werfzeep zich verder ontwikkelen: van het zaadje dat Evelien en Laurens hebben gezaaid, de plant die ze elke dag water gaven, tot het mooie bloeiende zeepbedrijf dat het nu is. Wie weet wat de toekomst brengt!
PS: Evelien zal aanstaande vrijdag in een blog meer van het land laten zien!
Geef een reactie